Aquila chrysaetos.
Aguia real. (Águila real).
"Poucas quedan en Galicia"
A aguia real case que non se atopa en Galicia.
A Xunta (1997-2005) citaba esta especie como protexida no Parque do
Xurés. En outubro do 2000 está casi a punto de
desaparecer.
Posteriormente, tamén en octubro, do 2006 deixaron en libertade
unha
parella, o 15/10/2006 no Xurés. ¡Enhoraboa!. Seica hai cinco máis nos
Ancares. Fálase doutra parella no couto de caza de Xares na Veiga.
En novembro do 2008 matan unha
aguia do Xures nun couto de caza de
Salamanca. No 2009, en setembro, morren
electrocutados dous exemplares novos que se incorporaran en xuño o
Parque do Xurés en Ourense.
Seica se consolida a súa presencia
no Xurés, en Ourense, en xullo do 2011. Agora en febreiro de 2014 parece
que as aguías reais anidaron no Xurés?. Non sei si tomar a noticia como
propaganda electoral, por decir que fan algo ou como realidade.... Finalmente, novembro 2014, soio
quedan tres das 13 introducidas.
Seica no 2016 atópanse, por
avistamentos, 13 parellas en Galicia...costa creelo...
Ver características.
 Saír
AGUIA REAL:
características.
Saír
|
Nome
científico:
Aquila
chrysaetos
Taxonomía:
Reino: animalia
Clase: Aves
Orden: Falconiformes
Familia:
Accipitridae
Xénero: Aquila
Especie : Aquila chrysaetos
Ir a características
|
|
Nome galego:
Aguia real. Si son
pequenos chámanse aguiotos.
Ir a
características |
|
Nome
castelán:
Aguila real.
Ir a
características |
|
Dimensións:
Sobre 76-90 cms. Cando voa e leva extendida as ás
mete medo, pode chegar ata dous metros.
O seu peso está entre 3 a 6 kg.
Ir a
características |
|
Identificación:
É inconfundible. Sexos semellantes na
cor.
Castaña oscura coa cabeza, parte
posterior do pescozo e ás arrubiadas.
En voo destacan as ás longas, anchas,
rectangulares. Ata dous metros pode medir coas as abertas.
Pódese confundir en voo co miñato,
pero este non ten tan ancha a banda terminal negra do rabo.
Observar a fotografía.
O pico xa se ve que é negro e a cera
de cor amarelo intenso é outra das características da aguia real.
Na cera están tamén as fosas nasais.
Ir a
características
|
|
Alimentación: 
Preferentemente coellos, pero tamén gusta de
grandes lagartos e cobras, así como diversos mamíferos, incluso
animais mortos, mesmo domésticos.
É unha cazadora marabillosa: a aguia está
diseñada para cazar e neste arte non ten rival. Garras poderosas, voo
incrible. As suas presas poden botar ata 7 kg. O coello é o que máis
lle gusta pero na súa ausencia come de todo.
O
seu voo, repito, é incrible, xogando o factor sorpresa utilizando os
picados longos e rasantes para sorprender as suas pezas, aproveita os
saintes da orografía como ningunha outra ave.
Ir a
características |
|
Habitats:
Zonas de montaña con moitos penedos. En Galicia en
regresión total. Hai algunhas en zonas da serra dos Ancares e o
invernadeiro, pero cada vez menos.
Tamén nas zonas preto de Portugal, onde habitan
moitas mais.
En Galicia dicen que soio hai 5 parellas. Eu penso
que nin eso. Dende logo na Coruña e en Pontevedra non hai ningunha
parella.
A Voz de Galicia do día 8 de maio do 2005 dice que
hai dez exemplares, realmente non sei que pensar, dentro dun mes son as
eleccións. O que si sei é que A Xunta de Galicia (1990-2005) non fixo nada por esta
gran ave...
En Portugal falan de 30 parellas.
Realmente lamentable.
Na Voz de Galicia do 22 de agosto do 2004 falaban de
5 a 7 exemplares...que foron botadas pola Xunta de Galicia. Como dice
Adega "tirar caldeiros o mar", algo parecido.
A
aguia ten os días contados, en Galicia o seu habitat estase a cubrir
con Parques Eólicos que dan máis cartos... Lamentable.
Seica deixaron libres no Parque do
Xurés unha parella; concretamente o día 15/10/2006 (seica son unha de
Aragón e outro de Castela) esperemos
que críen e vaian para arriba. ¡Enhoraboa!.
O parecer está prevista porlle comedeiros e
suministrarlles comida a parella: coellos, perdices e algúns animais
mortos. Tamén un seguimento especial da parella vía GPS e en base a
combinalo coa telefonía. Este é un anaco da noticia:
Pola súa parte, José Benito
Reza destacou ante os xornalistas que a solta de
aguias reais de hoxe "é emblemática por se
tratar dunha ave incluída no catálogo de
especies ameazadas por estar case extinguida en
toda Europa".
Tamén relatou que desde fai
tres anos se liberaron no Xurés catro aguias
reais macho "dos que un morreu, e só outro
formou parella cunha femia do veciño Parque
Natural dó Geres en Portugal polo que a parella
liberada hoxe é La Primera do Parque Natural do
Xurés e a sexta de Galicia, onde estas aves
encontraron un medio adecuado, ata agora, no sur
de Lugo e a zona raiana entre Ourense e Castela-León".
Reza engadiu que o lindeiro
parque natural portugués implantará en breve o
sistema de seguimento das aves utilizada agora
no ourensán e sinalou que a liberación da
parella de aguias reais é un fito na
reintroducción de especies no Xurés "xa que pode
completar o éxito obtido coa cabra montesa".
Entre a fauna que se mantén na
zona protexida, Reza aludiu ó lobo, o corzo, o
cervo, o xabaril e o gato montés e lembrou a
perda do oso pardo, ocorrida fai anos".
Xosé Benito Reza é
actualmente o Director Xeral de Medio Ambiente
en setembro do 2006.
|
Engadir que no 2009 Xosé Benito Reza xa non está como
Director Xeral de medio Ambiente, inda máis xa non existe esta
consellería. có P.P. no goberno xuntáronse total en
Infraestructuras e obras.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Finalmente:
Dous exemplares novos que liberaron
no Xurés no 2009
No 2009 quedaron liberadas catro aguias
en Galicia
ver a noticia.
Ir a
características
|
|
|
Niños:
É sedentaria e ocupa territorios de hasta 100 km2.
Ten diversos niños que alterna según os anos. Os
niños fainos en oquedades e paredes a gran altura.
Fai a posta en marzo, e os 45 días de incubación
nacen os polos.
(1 ou 2 como máximo, os cales voan o cabo de 70
días).
As aguias forman unha parella de por
vida. Fan rotación a hora das tareas e de incubar. Son incribles.
Seica non comenzan a súa reprodución
ata que teñen cinco anos. Esto é un gran inconvinte para as aguias que
están actualmente no Xurés e que teñen, en setembro do 2006 tres meses.
Ir a
características
|
|
Vese
nos meses de ...
De abril a setembro.
Pola miña banda nos últimos trinta anos non levo
visto ningunha aguia, e eso que ando moi a menudo por lugares onde
debera habelas: Chandrexa de Queixa, a Veiga, Prada, Randín, O Incio,
O Caurel, O Xurés,... nada de nada, cero patatero.
Realmente para chorar. Eu penso que a maioría das
aguias caeron baixo as escopetas...cazaban moitos coellos...realmente
falta moita educación ecolóxica en Galicia, temos que aprender moito si
queremos que esto se manteña mínimamente.
Tamén, seino e boa tinta, hai moitos cebos envelenados
soltos polas serras de Ourense; non hai conciencia ecolóxica nin no
labrador e penso que en moitos cazadores. Estos cebos envelenados para
as aguias son trampas mortais...
Ir a
características
|
|
Interés:
De interés especial. Está
a punto de desaparecer en Galicia. Probablemente xa non quedan parellas
en Galicia. No mapa de Arroyo e Ferreiro sobre "A aguila real en
España" únicamente aparece reseñada nos Ancares.
Hoxe en setembro do 2006 rematan de botar no Xurés
unha parella de aguias que teñen tres meses de vida. O parecer hai tres
máis nos Ancares.
Ir a
características
|
|
Protección:
Estrictamente protexida. Aparece citado
no anexo II do convenio de Berna e no anexo I da directiva 79/409 da
C.E.E.
Ir a
características
|
|
Curiosidades:
É sen lugar a dúbidas a raíña das
aves galegas, pero unha raíña moi perseguida polos "cazadores
asasinos" que hai uns cantos... Según Xurxo de Vivero na súa
andaina por Galicia soio viu aguia real nos Ancares e unha parella no
Caurel.
A súa caza está penalizada con
750.000 pts (4.500 €). (Eu penso que a maiores o cazador debera inhabilitarse e ir
a cárcere).
Ir a
características |
|
Canto da
aguia:
Pulsando
este link pode oirse a aguila.
Ir a
características |
|
Matan
unha aguía.
Hai que ser
bárbaros...Cazadores da piolla...Eu diría escopeteiros que hai
moitos máis do que parece.
Matan un exemplar xoven do Xures en Salamanca
nun couto de caza. A aguía nacera en cautividade no centro de
Majahonda en Madrid, e tiña un transmisor. Había sido liberada no
Xurés en Ourense.
O nome era Eufemia e foi localizada o 20 de
novembro nun couto de caza de Salamanca onde foi abatida a tiros.
Ir a
características |
Bibliografía
Fontes :
Guía das aves de Galicia. Xosé M.
Penas. Carlos Pedreira e Carlos Silvar.
Tamén o Libro "As aves". Tomo II.
Atlas de vertebrados de Galicia., da colección do Patrimonio Ecolóxico.
Ir a
características
Fotografía
Descoñezo o autor da fotografía. De
tódolos xeitos e sin quitar méritos observar que a aguia está en
cautividade.
Ir a
características
LINKS SOBRE A AGUIA EN
GALICIA
Grefa
Las rapaces de Galicia
A Aguia real volta o Xurés.
Ir a
características
A aguía real volta o
Xurés.
Silverio Cerradelo. ( Copia
exacta do seu artigo, sacado
da Pineira.)
Crías en
cativerio da aguia real.
No parque
transfronteirizo Gerês-Xurés a
aguia real non chegou
verdadeiramente a extinguirse,
pero das parellas que antano
aniñaran nos seus penedos só
quedou un exemplar, unha femia,
asentada hoxe na banda
portuguesa. No ano 2001
iniciouse no Parque Natural do
Xurés (provincia de Ourense) un
proxecto de reintrodución de
aguiotos nacidos en cativerio,
unha actuación máis dentro do
programa que leva a cabo a Xunta
para a recuperación da especie
en Galiza.
A aguia real
(Aquila chrysaetus) está en
perigo de extinción na nosa
terra. É un imperativo legal que
cada especie así considerada
posúa o seu programa de
recuperación, coméntanos Alberto
Gil Carrera, coordinador do Plan
de Recuperación da Aguia Real da
Xunta, con quen falamos para a
redacción deste artigo.
Actualmente crían unhas 6
parellas en territorio galego,
todas elas en áreas fronteirizas
das provincias de Lugo e Ourense.
Esta ave de
rapina é particularmente
sensíbel á presenza humana
durante o período de
nidificación. Os adultos
axótanse e abandonan
definitivamente os aguiares,
como consecuencia por exemplo da
apertura dunha devasa ou dun
camiño nas súas proximidades. No
espazo natural transfronteirizo
Gerês-Xurés en concreto –engade
Alberto– a especie minguou no
pasado por causa da colocación
de iscos envelenados ou da
pillaxe de aguiotos, e mesmo
aguias adultas foron abatidas.
Esforzos a ambos os
lados da fronteira
Mais hoxe en
día, súmanse os esforzos galegos
e portugueses para tentar
recuperar a aguia real na zona.
No Parque Nacional da Peneda-Gerês,
desenvólvense actuacións
educativas destinadas á
erradicación do veleno e á
mellora do hábitat, e os gardas
velan atentamente pola
preservación da fauna. No Parque
Natural da Baixa Limia-Serra do
Xurés, alén das tarefas
educativas e de vixilancia,
lévase a cabo o proxecto de
reintrodución de aguiotos nados
en cativerio. Os moradores da
zona son conscientes de que a
supervivencia das aguias implica
un ecosistema equilibrado e a
abundancia de presas,
nomeadamente de coellos, outro
dos obxectivos do P. N. do Xurés.
Desgrazadamente, non todas as
actuacións son positivas para as
aguias inclusive na actualidade.
Unha das negativas foi a
construción do parque eólico do
Minho, abeirando o límite mesmo
do P. N. da Peneda-Gerês. Os
aeroxeradores comportan un alto
risco de colisión para as aguias
reais, que poden atinxir 2'30 m
de envergadura.
Reintrodución de aguioto
nados en cativerio
O proxecto da
reintrodución de aguiotos
coordínase principalmente co
programa de reprodución en
cativerio de aguia real do Grefa,
Grupo para a Rehabilitación da
Fauna Autóctona e o seu hábitat,
con sede en Madrid, alén de
contar con algún aguioto
procedente doutros centros, como
o de Sevilleja de la Jara
(Toledo) ou Los Hornos
(Cáceres). Todos os animais
pasan un control sanitario no
centro do Grefa, que inclúe a
exploración clínica, a sexaxe,
análises coprolóxicas e
sanguíneas.
Desde o ano
2001, xa se teñen depositado
máis de 10 exemplares nos niños
axeitados para este fin nas
penedías do P. N. do Xurés. Cada
primavera é preciso arranxar o
substrato do niño e colocar un
tubo por onde se lles vai
fornecer o alimento aos aguiotos,
que se poñen alí cando teñen
dous meses de idade, uns días
antes de que comecen a voar.
Axiña fan exercicio batendo as
ás e ao cabo duns días bótanse
fóra no seu primeiro voo. Logo
de realizaren as primeiras
revoadas aínda son alimentados
polos vixiantes e axentes
forestais do P.N., que deixan
carne crúa nos arredores do niño
até que as novas aguias aprenden
a cazar e a sobrevivir de seu.
Desta maneira, os animais
identifican este territorio como
se fose o seu lugar natural de
nacemento.
A historia
da Eufemia
Eufemia é o nome
dunha aguia real que
naceu e foi criada
polos seus
proxenitores nas
instalacións do
Grefa, dentro do
programa de
reprodución en
cativerio da
especie. Despois de
ser ceibada por
primeira vez no P.
N. do Xurés, no
verán de 2008,
permaneceu no parque
até finais de
outubro. Contra ao
final deste mes,
Eufemia iniciou a
dispersión posnatal.
Levaba un transmisor
vía satélite, e
grazas a el
constatouse que
atravesaba o norte
de Portugal cara ao
leste e que se
instalaba nunhas
devesas da provincia
de Salamanca.
Guiados polo
transmisor, membros
do Grefa achegáronse
alá e descubriron
que a zona era un
couto de caza;
atoparon a aguia
pousada nunha cerca
de pedra e cunha á
caída. Procederon a
capturala e axiña
foi trasladada ao
hospital de fauna
salvaxe do grupo
onde se comprobou
que fora tiroteada.
Logo despois,
informouse ao
Seprona, á
Comunidade de Madrid
(onde nacera), á
Xunta de Galiza
(promotora do
proxecto de
reintrodución) e á
Comunidade de
Castela-León (onde
apareceu tiroteada).
Eufemia tivo que ser
operada con urxencia
de fractura aberta
de cúbito. Desde
entón até este
verán, a aguia
permaneceu en
instalacións de
rehabilitación, e no
mes de xuño pasado
practicou varios
voos de musculación
en campo aberto até
recuperar
completamente a
capacidade de voar.
Felizmente, na clara
mañá estival do
pasado 8 de xullo, a
xove Eufemia foi
ceibada novamente no
P. N. do Xurés, no
mesmo lugar onde o
ano anterior
realizara os
primeiros voos. A
solta converteuse
nun brevísimo acto
social, onde
estiveron presentes,
entre outros, José
Antonio Amoeiro,
director do parque
natual; Juan José
Gómez, xefe do
Servizo da
Conservación da
Natureza; Ricardo
Vecillas, xefe
territorial da
Consellaría do Medio
Rural; Rogelio
Martínez, delegado
da Xunta en Ourense;
ou Javier Silva,
representante de
sectores locais
implicados na caza e
na xestión do monte.
|
|
|
|
|
Ir a
características
Soio tres de trece aguias reais son as que quedan no Xurés
O programa das aguias no
Xures que data de 2001 e no que se introduciron 13 parellas no
Parque Natural Baixa-Limia Xures está actualmente en novembro de
2014 bastante disminuido, soio quedan tres parellas. Fai
pouco morreron dúas electrocutadas.
Sobra decir que as
aguias están dentro das especies ameazadas en Galicia.
Seica teñen en contra os
impactos dos raios, por suposto os tendidos eléctricos e os
ataques das mismas aguias.
|
Ir a
características
Saír.
|
