O leito dun río é por onde circulan as augas do río. Os leitos son as partes máis escavadas dos vales.

O punto máis baixo do leito dun río é o canle ou cauce. É a zona pola cal o río corre coa máxima velocidade.

No dibuxo sacado do "Dicionario visual da construción", feito polo Colexio de Arquitectos de Galicia COAG, vese perfectamente a distinción entre canle (Álveo, leito ou madre) , o caudal (que é a auga que leva) e as beiras ou ribeiras.

Tamén se chama canle, álveo, madre, quenlle e quenlla. Realmente é por onde circula a auga do río.

Os leitos dos ríos por suposto incluen o canle, pero tamén hai que distinguir entre o leito menor (por onde vai o río no estiaxe)  e o leito maior (que é por onde vai o río co seu máximo caudal). Por suposto que hai tamén un leito esporádico que nas enchentes ou inundacións tamén é cuberto polo río.

Os leitos menores presentan na estiaxe unha alternancia de zonas fundidas (regos e pozas) e de fondos altos como as soleiras, que poden chegar a formar ínsuas.

Na fotografía vese unha soleira no río Xares, no estiaxe do río. Si é moito máis grande pode chamarse ínsua.

LEITO DUN RÍO.

O leito deste río está perfectamente conservado.

O leito menor está perfectamente definido.

Río Outeiro en Ribadavia.

Seguramente cambie si o final fan a minicentral que está prevista.

LEITO DUN RÍO.

Aquí vese o  Canle e o leito menor.

O caudal deste río está roubado por unha central eléctrica. Os responsables son Ferroatlántica. O encoro de Santa Uxía en Ezaro-Dumbría é o responsable de que este leito non leve o que ten que levar, a auga do río.

A un kilómetros augas abaixo está a famosa Fervenza do Xallas, o que Fraga chama "A Niágara galega". Esta fervenza funciona os domingos as 12:30  horas.

Vivir para ver.

Nota: hoxe (2014) e gracias as loitas destos anos esta zona xa ten o caudal ecolóxico todos os días e a fervenza pode verse.

LEITO e CANLE DUN RÍO.

O leito deste río quedou prácticamente seco, sin caudal,  o día 11-11-1998 que foi cando saquei a fotografía. Trátase do río Barbantiño, e a minicentral situada por riba, da empresa Engasa, Energía de Galicia S.A. estaba a facer probas.

Menudas probas...Morreron todos os peixes e troitas.

Barbaridades destas fanse todos os días en Galicia.

¡Si os ríos falaran!.

Quenlle dun río.

Un poema de Luis Amado Carballo dí: Deixando a fonte a chorar - fuxe o río pol-o quenlle - con pasadas de cristal. O dicionario Galego di Quenlla, sinónimo de canle.

Esta palabra foi enviada por Gonzalo Sancho de Vaipolorío o que lle dou as gracias.

Na fotografía vese o río Barbantiño polo seu quenlle; a carón deste muíños de Mandrás.

 

 

Nota: do libro "Ríos de Galicia e augas interiores" publicado pola editorial IR INDO no 2008 e que firman Agán-Aulas naúticas medioambientais saco esta ilustración moi interesante e que me leva a outras palabras que convén poñer neste dicionario fluvial.

 

Dibuxo sacado do libro citado. O comentario é meu.

 

Como consecuencias dos procesos de erosión dos ríos distínguese entre leito de erosión e leito móbil.

Os leitos de erosión  son os que se desenvolven sobre rocha cristalina ou materiais que a corrente non pode desplazar. O modelado é moi escaso. Fai falta axuda de elementos  que axuden a esta labor de abrasión.

Os leitos móbiles son aqueles que o modelado desenvólvese directamente en función das leis de dinámica dos ríos, polo tanto dan lugar a distintos leitos como os leitos calibrados (as márxenes están fixas e só actua o río no fondo ), os leitos meandriformes (ver os meandros), os leitos trenzados que dan lugar os famosos bancos aluviais que forman as famosas ínsuas (ver ínsuas neste dicionario), por exemplo as da foz do río Miño,   e outros.

 

No que sigue porei unhas fotografías de leitos de varios tipos:

Leitos calibrados. O marxes e a configuración son estables. Río Miño en Trasariz

 

Leitos de erosión. Salvo as poteiras que poden aparecer,  o resto vai sobre o canle. Río Xallas por riba de Ezaro.

 

Leitos meandriformes. Este meandro hoxe está o encoro de santo Estebo pero en tempos era un leito meandriforme. Por certo trátase da Cubela no río Sil.

 

Leitos trenzados. Caracterízanse porque as augas circulan en  brazos que están separados entre si por bancos emerxidos que son bancos aluviales . Baixo Miño.

 

 

--o--

Neste punto convén falar dun concepto moi curioso e que por certo esta no "dicionario xerais da lingua" que é o talweg.

Aquí o que está marcado como talweg fai máis referencia a velocidade. do río.

De momento poño ó que dice o dicionario: "...é a liña imaxinaria que une os puntos máis baixos dun val ou dunha conca hidrográfica, ou sexa o canle do río..."

En alemán é "o camiño do río".

Nese lugar o río leva a máxima corrente ou caudal.

É importante determinar ou saber situar o talweg xa que nos caso de grandes choivas ese será o camiño que usará o río, sin lugar a dúbidas.

Nos mapas do lugar non resulta dificil ver estos lugares. No terreno non é tan doado.

 

Neste mapa permite ver o que estou a decir, por certo é o de Alberguería, na Veiga (Ourense), ano 1941, pobo que hoxe está baixo as augas do encoro de Prada. Observando as cotas está claro por onde estaba  o talweg dos lugares. Ver o Piorno 1121 m, Albergueria 817 m , 847 Preboubo. O normal e que si non houbera río dibuxado coas curvas de nivel poderíase saber por onde teoricamente debe ir, ou sexa buscar os talweg dos posibles ríos, regatos, etc.

 

Este término tamén se utiliza en metereoloxía para designar as depresións barométricas.

Os talweg vanse desplazando cara a esquerda polo efecto Coriolis, que produce a rotación da terra, sabemos que no hemisferio norte vai en sentido contrario as agullas do reloxo que xustifica o dito.

 

Saír.