Nome científico:

Calopterix  virgo

Taxonomía:

Reino: animalia

Clase: Insectos

Orden: Odonata

Suborden: Zygópteros.

Familia: Calopterixae

Xénero: Calopterix

Especie: Calopterix virgo

Ir a características

Nome galego:

Gaiteiro aliazul.  Tamén por suposto cabaliño do demo ( en Galicia chámanse cabaliños do demos tanto as libeliñas como os gaiteiros.).

Tamén se chama Gaiteiro azul.

Ir a características

Nome castelán:

Fotografía sensacional de Manuel Ruíz

Ollo que esta é a femia.

Caballito azul. Caballito del diablo azul.

Ir a características

Dimensións:

Fotografía de Gonzalo Sancho.

Son odonatos de corpo ata 45-49 mm. 

Ir a características

Odonatos. Identificación.

Tanto a libeliña como os gaiteiros son odonatos, insectos de moito colorido e corpo moi alongado. Cabeza movil con grandes ollos.

A femia, en xeral, é de cor verde metálica coas ás afumadas de cor acastañado.

A femia, en xeral, é de cor verde metálica coas ás azuis, azul cobalto metalizado. Os principios das ás soen ser blancos.

O corpo presenta tres partes perfectamente diferenciadas. Teñen as que en reposo permañecen desplegadas nas libeliñas e sobre o corpo nos gaiteiros.

O acoplamento entre macho e femia é espectacular, ver fotografía máis abaixo.

Logo poñen os ovos na auga.

Aparato bucal de tipo masticador, con mandíbulas fortes.

Os odonatos están divididos en dous ordenes: os  anisópteros ou libeliñas ( libellula, Aeschna, Anax, etc ) 

Libeliña

e os zigópteros (Lestes, Pyrrhosoma, Calopteryx, etc. ). Tamén se chaman gaiteiros.

Gaiteiro.

O gaiteiro é máis pequeno que a libeliña, as ás tenas o longo do corpo.

Ir a características

Identificación do gaiteiro aliazul:

A cor do seu abdome, o macho,  é azul cobalto e o corpo tamén é azul con destellos.

As ás son acastañadas cunha manchiña na parte superior blanca. O corpo é verde metálico.

Ir a características

Alimentación:

Insectos voadores que capturan en pleno voo collendoos coas súas patas, tamén  outros insectos, como moscas, mariposas, etc.

Ir a características

Respiración:

As larvas respiran por branquias traquiaís.

O osíxeno consígueno gracias a existencias dunhas tráqueas branquiais internas o circular o líquido a través delas, gracias a esto a larva logra, mediante a expulsión dun líquido unha sobre - velocidade para capturar presas.

Ir a características

Reproducción:

É do máis incrible, dende a copulación ata o estadio final, pasando entre 10 a 15 estadios.

Nesta fotografía son dous cabaliños pero non Calopterix virgo.

A cópula é incrible. Na fotografía vese como o macho suxeta a femia e como esta recolle os espermatozoides.

Logo a femia pon os ovos na auga.

Esta é unha larva dun zigóptero que logo dará lugar a un gaiteiro.

A partir de aquí e durante 1 a 5 anos próducese un proceso incrible onde pasa de larva de distintos xeitos, cada vez máis grande e cambiando moito de caparazón, ata subir a unha ramiña ou a unha pedra e cambiar por completo de forma,  pasando de larva, máis ben exuvia  a cabaliño do demo.

Ir a características

Habitats:

Preto dos ríos e charcas. Esta gaiteiro concretamente pide augas rápidas .

É moi común.

Ir a características

Vese nos meses de ...

De maio a agosto.

Ir a características

Interés:

Son moi espectaculares.

Ir a características

Protección:

Non están protexidas.

Ir a características

Curiosidades:

Normalmente están sempre no aire voando. Os acoplamentos das libélulas macho e femias é incríble, xa que o macho suxeta a femia polo pescozo.

Na  fotografía macho e femia copulando, trátase de gaiteiros, pero ben a selo o mesmo. A típica formación en roda.

 A femia cúrvase para recoller o esperma ata parte delanteira do macho. Así voan e voan ...

 

En Galicia chamamos libeliñas as libélulas máis grandes (odonatos de ata 80 mm.) e gaiteiros as mais pequenas, ata 40 mm.

En realidade as libeliñas saen dos anisópteros e os gaiteiros saen dos zigóptero.

Tanto un como outro son odonatos.

Tanto unha como outra xa son diferentes o nacer, xa que mentras os anisópteros teñen un sistema especial de liberarse da membrana que conforma o ovo. Así válense dunha lámina denticulada, mentras que os outros empregan unha inflamación para romper a membrana.

O desenrolo da larva pode durar de 1 a 5 anos ( 10 a 16 estadios).

Ir a características

Os zygópteros en Galicia:

Os zigópterós son moi abondosos en Galicia e comprenden  outras familias como as calopterygidae, coenagrionidae,  lestidae e platycnemididae.

En todas estas familias hai representantes en Galicia así:

Nos calopterygidae que son odonatos figuran as tres especies galegas dos Calopterix que trato nesta ficha así:

Calopteryx virgo macho

Calopteryx xanthostoma

Calopteryx haemorrhoidalis.

-------------------------------------

Precisamente dentro dos Coenagrionidae o parecer estas os odonatos mellor representados xa que conta con sete xéneros e once especies, así por exemplo:

Pyrrhosoma nymphula, seica moi abondoso en Galicia.

Esta é unha exuvia  entendendo por exubia  a última cutícula da larva abandonada. Esta exuvia parece dunha libélula.

Fotografías sacadas deste link.

Dentro dos lestidae hai tamén varios cabaliños en Galicia entre eles o:

Lestes viridis

Por último entre os Platycnemididae hai tamén outros como o :

Platycnemis latipes

Todos por suposto teñen as súas larvas correspondentes que viven no leito dos ríos.

Nota importante:

Esta información está sacada do libro "Macroinvertebrados de las aguas dulces de Galicia" dos autores Marcos A. González e Fermín Cobo.

Fotos incríbles.

Ver unha fotografía moi aumentada.

Outro link tamén moi bons.

Fontes:

 Fauna e flora de Europa. Guía de campo básica. Editorial Blume.

"Macroinvertebrados de las aguas dulces de Galicia" de Marcos A. González e Fernando Cobo. Hercules Ediccións. 2006

Aproveito para dar as gracias a Gonzalo Sancho Blanco polas notas de corrección desta ficha sobre todo polo exemplo que puña o confundir o Enallagma cyathigerun co Calopterix virgo.

Enallagma cyathigerum

Calopterix virgo macho-Agriidae.

Penso que as diferencias son claras o primeiro ten o corpo con aneles negros.

Ver tamén as sensacionais fotografías que me mandou.

Calopterix virgo macho-Agriidae.  Fotografía Gonzalo Sancho.

Calopterix virgo femia (Lin 1758).  Fotografía Gonzalo Sancho.

Ir a características

Saír.

LIBELIÑAS E GAITEIROS.

A larva de libeliña, o odonato (Anisóptero) que tamén chamo besbello é moito maior que a de gaiteiro ( Zigóptero)  y dende logo con moita máis forza. As duas teñen mandíbulas pero mentras o Odonato (anisóptero) caza por vista, e moi rápido e moi depredador o outro o do gaiteiro(zigóptero)  caza por aproximación e en base as antenas, é polo tanto moito máis lento no río.

Ver máis diferencias:

Na libeliña a cabeza é redonda e os ollos case están pegados. As ás permañecen abertas en reposo e o longo da cola presentan tres segmentos tipo cono moi característico. Teñen un voo moi sofisticado, son capaces de parse incluso.	No gaiteiro a cabeza é redonda pero os ollos están máis separados. As ás permañecen pousadas o longo da cola. E non presentan, por regra xeral esas tres partes.  Son dende logo máis pequenos e incapaces de pararse en voo.

Estas larvas, a pequena da lugar os gaiteiros e a grande ,  as libeliñas que son máis grandes. Esa é a diferencia.

Saír.