"O país dos dez mil ríos"

"Para certos vagos espíritus, un río é coma un amado fogar". (Alvaro Cunqueiro)

        Un dos elementos fundamentais da configuración da paisaxe galega é a existencia dunha ampla e densa rede fluvial formada por miles de ríos e regueiros que recollen as augas das abundantes choivas e das fontes. Non hai aldea, lugar, vila ou cidade que non teña o seu río.

          A pouco que nos afastamos dos núcleos de poboación e das estradas, que enchen de ruído os milleiros de automóbiles que os transitan, chega ao noso ouvido un constante e variado son procedente de entre os árbores e a vexetación. É a música dos dez mil ríos e regatos, que en forma de veas de auga, conforman e vivifican este vello país irmanado coa chuvia.

          Os cursos de auga en Galiza, desde o illó ou poza onde agroma unha fonte, até o maxestuoso Miño, estiveron sempre unidos ao diario vivir dos galegos. Con eles apagaron a sede, lavaron a  roupa, regaron os prados, moveron os muíños, batáns, mazos, serradeiros e dinamos para producir enerxía eléctrica. Moldearon a variada paisaxe do país e foron xeradores de lendas e tradicións que forman parte do noso patrimonio natural.

         Todos os galegos gardamos na memoria o río da nosa infancia. Evocamos as primeiras aventuras e xogos que tiveron escenario as súas orelas, sinaladas polos amieiros e bidueiros nas estremas das leiras e dos prados. Bañámonos nas súas frescas e transparentes augas, fixemos navegar improvisados barcos e tentamos pillar fuxidías troitas e outros peixes.

         Hoxe dóenos a situación na que se atopan moitos deles por mor das presas, centrais hidroeléctricas, contaminación das súas augas, alteración dos seus ecosistemas, invasión das súas marxes e outras agresións. Por iso queremos dar a coñecer todos os seus aspectos e demandamos a urxente protección e recuperación do noso patrimonio natural fluvial, con toda a súa biodiversidade de flora e fauna e o seu riquísimo patrimonio etnógráfico e histórico-cultural.

O río

O río sabe o camiño

-peleriño

                        bon-

No rosario de xeixos do seu niño

a i-auga reza unha orazón.

O río é dende o monte

anguía a nadar

                       ao mar.

Ficóu preso na fisga da ponte

i-endexamais ha de chegar.

            Xosé Mª Álvarez Blázquez.

 

O texto está copiado, o pé da letra,  do prólogo "Os ríos de Galiza" de Manuel Núñez Pérez, Adela Leiro Lois e Mon Daporta Padín. Texto que suscribo plenamente e que penso que describe perfectamente a importancia que teñen os ríos e regueiros da nosa comunidade.

O libro está editado pola Editorial A Nosa Terra no ano 2007.

As fotografías son do autor da web e están sacadas en Ourense, a primeira no río Navea en Chandrexa de Queixa e a segunda e terceira no río Arnoia en Allariz e Pontegrande, tamén en Ourense.

Agradecerlle, pola miña banda, os autores que tuveran a deferencia de poñer a miña páxina como bibliografía do seu traballo. Moitas gracias.

Secundino Lorenzo Fernández. Ourense

Saír.